Phỏng vấn Linh Mục thần học gia Armando Matteo về thái độ trốn chạy Giáo Hội của các phụ nữ lứa tuổi 40

Phỏng vấn Linh Mục thần học gia Armando Matteo về thái độ trốn chạy Giáo Hội của các phụ nữ lứa tuổi 40

Trong công cuộc tái truyền giảng Tin Mừng cho các dân tộc Âu châu ngày nay
Giáo Hội đang phải đương đầu với một thách đố lớn: đó là thái độ trốn
chạy Giáo Hội của lớp phụ nữ ở lứa tuổi 40. Sau đây chúng tôi xin gửi
tới qúy vị vả các bạn bài phỏng vấn Linh Mục Armando Matteo, thần học
gia, giáo sư tại đại học Urbaniana của Bộ Truyền Giáo về vấn đề này.

Cha Matteo cũng là giáo sư học viện thần học Calabria nam Italia. Cha còn
là tuyên úy Liên hiệp sinh viên công giáo toàn quốc Italia. Cha là tác
giả nhiều sách khá nổi tiếng như: ”Đức tin của giáo dân. Kitô giáo trước
tâm thức thời hậu tân tiến”; ”Sự hiện diện bị đập tan. Đối thoại thời
hậu tân tiến của Kitô giáo”. Sau cuốn ”Thế hệ thứ nhất không tin”, cha
mới cho xuất bản cuốn ”Sự trốn chạy của các phụ nữ lứa tuổi 40. Tương
quan khó khăn giữa nữ giới và Giáo Hội”. Sách đã bắt đầu được bán trong
các nhà sách Italia từ ngày 18-4-2012.

Liên quan tới vấn đề rao giảng Tin Mừng cho giới trẻ ngày nay, cha Matteo ghi nhận sự kiện tại
Italia cũng như các nước âu châu khác, người trẻ chỉ tham gia các đại
hội lớn trong một số trường hợp như Ngày quốc tế giới trẻ hay đại hội
quốc gia. Các nhà thờ ngày càng trống vắng, hầu như không có người trẻ
tham dự các buổi cử hành Thánh Thể hay các lễ nghi phụng vụ. Các bí tích
như rửa tội và hôn nhân đạo ngày càng ít được lãnh nhận. Nhất là nền
văn hóa kitô từ từ biến mất, tín hữu không thuộc và hiểu biết giáo lý
nữa, và rất thường khi không biết Thánh Kinh. Chính tình trạng hiểu biết
và sống đạo què quặt này khiến cho người trẻ xa rời việc sống đức tin
và tránh né Giáo Hội. Sau khi chịu phép Thêm Sức số người trẻ tham dự
các lớp giáo lý rất ít. Các hội đoàn và phong trào truyền thống không
còn sức hấp dẫn người trẻ như xưa nữa.

Hỏi: Thưa cha Matteo, cha đã nhận ra rằng thế hệ các phụ nữ sinh năm 1970 là thế hệ tách rời
khỏi Giáo Hội. Nghĩa là thời điểm gần với cuộc nổi loạn của giới trẻ năm
1968, có đúng thế không?

Đáp: Vâng, cuốn sách của tôi nảy sinh từ hai nhận xét. Trong các cuộc gặp gỡ của tôi đó đây trong nước
Italia giữa các giáo xứ, hiệp hội, giáo phận, tôi đã nhận ra sự vắng
bóng của các phụ nữ lứa tuổi 40 trong cuộc sống Giáo Hội. Nhận thức này
của tôi đã được minh xác bởi một cuộc thăm dò của nguyệt san Nước Trời,
do hai ông Paolo Segatti và Gianfranco Brunelli thực hiện. Trong đó xuất
hiện một dữ kiện có ý nghĩa: sau năm 1970 người ta không nhận ra sự
khác biệt giữa số nam giới và nữ giới xa rời cuộc sống Giáo Hội. Nghĩa
là nếu trước năm 1970 việc xa rời Giáo Hội đa số là từ phía nam giới,
thì sau đó sự kiện không còn như thế nữa. Lý do có phải là vì họ thuộc
lớp người gần cuộc nổi loạn của giới trẻ toàn thế giới hồi năm 1968 hay
không? Không ai biết được. Chỉ biết rằng ngoài thời điểm trùng hợp, nơi
lớp người 40 tuổi hiện nay có thể nhận ra các dấu chỉ của cuộc nổi loạn
thời bấy giờ. Giới trẻ nổi loạn vì họ muốn có các thay đổi, thay đổi cả
các từ thông thường như cha, mẹ, con cái và muốn tạo dựng mọi sự trở lại
từ hư vô.

Hỏi: Như vậy thì sự kiện phụ nữ lửa tuổi 40 xa rời Giáo Hội có phải là lỗi tự Giáo Hội không thưa cha?

Đáp:
Sự kiện hiện diện trong suy tư của tôi đó là các phụ nữ trẻ thuộc lứa
tuổi 40 ngày nay đánh giá Giáo Hội thấp hơn đối với trước đó. Từ sự kiện
này tôi đánh bạo đưa ra vài giải thich, mà không cho chúng là các giải
thích rốt ráo. Trái lại tôi chỉ muốn là một góp phần vào suy tư chung.
Vì thế tôi đón nhận tất cả các phản bác liên quan tới vấn đề này. Theo
thiển ý tôi so sánh với thế giới ”hồng”, trong cộng đoàn tín hữu thiếu
thái độ lắng nghe hòa giải. Nhất là trong giới tu sĩ còn tồn tại một
loại bất động nào đó về sự tưởng tượng nữ tính. Rất thường khi người ta
còn nghĩ tới người phụ nữ trong các phạm trù kiểu Đức: ”Kinder, con cái,
Kueche bếp núc, Kirche nhà thờ”, là ba lãnh vực mà người ta cho là của
nữ giới, hay cố ý giam cầm nữ giới trong đó. Trong Giáo Hội đã không
luôn luôn có một thái độ tiếp đón cởi mở đối với tính cách chủ thể chiếm
hữu được của phụ nữ trong kỷ nguyên hiện nay. Nền thần học và huấn
quyền, nhất là từ thời Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II trở đi, đã thắng
vượt mọi hình thức kỳ thị có thể có đối với nữ giới và đã minh giải các
nghi ngờ và các hàm hồ không rõ ràng đối với phụ nữ. Trái lại trên bình
diện Giáo Hội hạ tầng, tôi nghĩ tới việc đào tạo trong các chủng viện,
xem ra vẫn còn vất vả ì ạch trong viếc ý thức đối với thế đứng mới của
nữ giới trong xã hội.

Hỏi: Vậy từ phía chị em nữ giới thì có sự tự phê bình nào không thưa cha?

Đáp:
Đây là một câu hỏi tế nhị. Có lẽ cần phải có ý thức lớn hơn liên quan
tới vấn đề này, xét vì tại Tây Phương việc thông truyền đức tin là do
các bà mẹ nhiều hơn là từ phía các người cha. Nhưng nếu chúng ta đánh
mất đi sự trợ giúp nhau này thì sẽ còn lại cái gì trước mắt? Vấn đề đức
tin gắn liền với gương mặt của phụ nữ trong hai chiều kích: chính các
chị em phụ nữ đã là những người đầu tiên rao giảng Tin Mừng. Trong khi
ngày nay họ chịu áp lực của một xã hội liên tục đặt để sứ điệp của Giáo
Hội và của huấn quyền chống lại họ.

Hỏi: Thưa cha Matteo,
trong sách cha ghi nhận một dấu chỉ hy vọng trong số các ơn gọi ổn định
của các đan viện, có đúng thế không?

Đáp: Vâng, đúng thế.
Tôi tích cực đối với các dữ kiện ấy. Cuộc sống tôn giáo của nữ giới tại
Italia không phải là điều dễ dàng. Nhưng trong các đan viện, nữ giới vẫn
còn cầm cự được, vì có tới 7.000 chị. Một phần cuộc khủng hoảng của các
dòng nữ truyền thống gắn liền với sự biến mất của vài tình trạng sống,
chẳng hạn như cảnh nghèo túng hay không được học hành giáo dục, là các
thực tại không còn đè nặng trên xã hội của chúng ta như ngày xưa nữa.
Đàng khác, càc dòmg đan tu chú ý rất nhiều tới nền văn hóa và việc chuẩn
bị tri thức cho nữ giới. Các dòng tu cổ điển gặp khó khăn trong xã hội
hiện nay.

Hỏi: Thưa cha, Giáo Hội đã nhiều lần chỉ cho thấy
một vài chinh phục của xã hội như việc cho thụ thai trong ống nghiệm,
phá thai, lựa chọn trẻ em trước khi sinh đều là những điều chống lại nữ
giới. Lam thế nào để tiếng nói của huấn quyền có thể vang lên như từ
phía nữ giới?

Đáp: Theo thiển ý tôi, liên quan tới các vấn
đề luân lý sinh học, một đàng cần phải trung thành với các đề tài và các
giá trị mà qúy vị đã nêu lên, đàng khác cần phải có một thứ từ vựng ít
trừu tượng hơn và gắn bó với cuộc sống cụ thể của nữ giới hơn. Rất
thường khi kiểu nói của chúng ta như là Giáo Hội bị coi như là tới từ
một thế giới nam tính, không nhìn vào cuộc sống cụ thể. Dầu sao đi nữa,
có rất nhiều đề tài trong đó có thể có một liên minh mới giữa nữ giới và
Giáo Hội. Chẳng hạn tôi nghĩ tới sự chống đối chủ thuyết duy nam giới
thống trị xã hội của chúng ta ngày nay, là xã hội vẫn kỳ thị nữ giới,
dùng hình ảnh thân thể nữ giới để quảng cáo trên truyền hình báo chí hạ
nhục coi nữ giới như một đồ chơi. Trong khi đáng lý ra, xã hội chúng ta
phải biết trân trọng phụ nữ vì thế đứng và phần đóng góp của họ cho gia
đình, cho xã hội và cho Giáo Hội. Một vài dữ kiện và con số có thể giúp
chúng ta thay đổi kiểu suy tư và hành xử của chúng ta đối với chị em phụ
nữ: chẳng hạn như số phụ nữ có bằng tiến sĩ đông hơn số nam giới rất
nhiều. Thế nhưng các chỗ dậy trong các đại học đa số đều dành cho nam
giới, chứ nữ giới không được thu dụng. Ngoài ra còn có các vấn đề như số
sinh giảm sút vì sự kiện sinh con có thể khiến cho nữ giới mất công ăn
việc làm; phải hòa giải giữa công ăn việc làm và chức làm mẹ của nữ giới
làm sao để mữ giới đi làm việc mà vẫn có thời giờ lo lắng cho con cái
và săn sóc gia đình và nhất là có được đồng lương xứng đáng bình đẳng;
địa vị của nữ giới trong lãnh vực chính trị. Đa số các giới chức trong
các guồng máy chính quyền đều là nam giới, hay có nữ giới nắm vài trọng
trách nhưng rất ít so với nam giới. Nói chung chị em phụ nữ vẫn bị kỳ
thị, chịu rất nhiều thiệt thòi và bất công trong cuộc sống thường ngày.
Tất cả đều là các vấn đề có thể tìm ra sự đồng thuận đễ tái lập và thực
thi quyền của nữ giới trong xã hội và trong Giáo Hội.

LINH TIẾN KHẢI

(Avvenire 17-4-2012)