Buôn lậu thuốc lá qua biên giới Tây Nam

Chỉ còn khoảng 2 tháng nữa là đến Tết Nguyên đán Tân Mão. Hàng năm, thời điểm này chính là lúc hoạt động buôn lậu sôi nổi nhất ở tuyến biên giới Tây Nam như An Giang, Kiên Giang và Đồng Tháp… Tuy nhiên, những ngày qua, có mặt ở nhiều điểm nóng buôn lậu, chúng tôi cảm nhận được rất nhiều đổi thay. Theo báo cáo của ngành chức năng, tình hình buôn lậu qua biên giới đã giảm đáng kể. Đó là kết quả bước đầu triển khai thực hiện Nghị định 76/2010/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Điều 11 Nghị định 06/2009/NĐ-CP ngày 22/1/2009 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh rượu và thuốc lá và sự phối hợp tuần tra, kiểm soát khá chặt chẽ của lực lượng chức năng.

Có mặt trên tuyến quốc lộ 91 lần này, chúng tôi không còn thấy “cứ vài phút là có một đoàn xe vận chuyển thuốc lá lậu chạy qua mặt” mà chỉ thỉnh thoảng mới thấy. Theo những người dân nơi đây, tình hình vận chuyển thuốc lá lậu bằng xe gắn máy đã giảm khoảng 50%. Trước khi có Nghị định số 76/2010/NĐ-CP, mỗi ngày có hàng trăm chuyến, chưa kể đến xe đò, xe buýt...

Nhưng từ khi Nghị định 76 có hiệu lực (1/9/2010) thì cảnh này đã hạn chế rất nhiều... Ngay cả những điểm bán tạp hoá ở các chợ cửa khẩu của An Giang cũng dè dặt hơn. Trước kia, khi chúng tôi vừa đặt chân xuống là có người lôi kéo vào và chìa ra các cây thuốc lá ngoại, thậm chí, nếu muốn mua số lượng lớn, chủ tiệm tạp hoá sẵn sàng dẫn khách hàng vào tận kho để chiêm ngưỡng... Có mặt tại chợ Tân Châu năm nay, chúng tôi không còn thấy cảnh lôi kéo, giới thiệu mua thuốc làm kỷ niệm như năm trước. Một chủ tiệm tạp hoá ở đây cho biết: «Lúc này công an và quản lý thị trường (QLTT) kiểm tra chặt chẽ lắm. Chúng tôi sợ bởi phạt rất nặng...».

Khu vực biên giới tỉnh Đồng Tháp những năm qua là địa bàn “nóng” về buôn lậu, nhưng năm 2010, tình hình buôn lậu bất ngờ giảm hẳn. Từ đầu năm đến nay, Đội QLTT số 3 (Đồng Tháp) đã phát hiện 19 vụ vi phạm gồm 1.700 gói thuốc lá ngoại, 84 chai rượu ngoại các loại trị giá gần 300 triệu đồng. Trên tuyến quốc lộ 30, đoạn xã An Hòa, huyện Tam Nông, qua kiểm tra phương tiện xe khách biển số 53S - 2590, Đội QLTT số 3 đã phát hiện 850 gói thuốc lá ngoại các loại không có chủ sở hữu, hiện đang tạm giữ số hàng hóa trên để chờ xử lý… Tại Kiên Giang, tình hình buôn lậu cũng giảm bất ngờ. Là địa phương có đường biên giới với Campuchia, những năm trước, Kiên Giang luôn có thành tích chống buôn lậu đứng hàng đầu các tỉnh dọc tuyến biên giới Tây Nam. Đặc biệt, riêng mặt hàng thuốc lá nhập lậu, mỗi năm tỉnh Kiên Giang bắt giữ, tiêu hủy hàng trăm ngàn bao. Tuy nhiên, từ đầu năm 2010 đến nay, Hải quan Kiên Giang chỉ phát hiện và bắt giữ 38 vụ buôn lậu có trị giá hơn 300 triệu đồng, giảm 24% so với cùng kỳ năm 2009. Trong đó, có mặt hàng thuốc lá lậu bị bắt và xử lý không đáng kể.

Mới đây, tại tỉnh An Giang, chúng tôi chứng kiến Hội đồng Tiêu hủy thuốc lá lậu của tỉnh (bao gồm: Cảnh sát kinh tế, QLTT, Hải quan và Biên phòng) tổ chức tiêu huỷ 283.008 gói thuốc lá lậu, trị giá hơn 2,5 tỷ đồng. Đây là đợt tiêu hủy thứ 3 và là đợt có số lượng cao nhất trong 3 đợt tiêu hủy tại An Giang trong năm 2010. Tổng số 2 đợt tiêu hủy trước vào khoảng 540.000 gói thuốc lá lậu. Số thuốc lá bị tiêu hủy lần này hầu hết mang nhãn hiệu Jet và Hero. Tất cả số thuốc lá trên đều không rõ nguồn gốc và được nhập lậu từ biên giới Campuchia vào tỉnh An Giang, bị lực lượng công an và Chi cục QLTT tỉnh An Giang bắt giữ từ tháng 7/2010…

Theo Nghị định số 76/2010/NĐ-CP, hành vi kinh doanh hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 1.500 gói trở lên thì cơ quan phát hiện hoặc thụ lý vụ việc phải chuyển hồ sơ cho cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền để truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng hình sự có quyết định không truy cứu trách nhiệm hình sự mà chuyển sang xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức phạt tiền là 100 triệu đồng… Tuy nhiên, theo báo cáo của các ngành chức năng cho thấy, tình hình buôn lậu thuốc lá tại An Giang và các tỉnh khác dù có giảm, nhưng vẫn còn diễn biến phức tạp sau thời điểm 1/9/2010. Ngoài xe gắn máy, các lực lượng chức năng cũng bắt một số vụ vận chuyển bằng xe ô tô 4 chỗ, mỗi xe chở 3.500 - 5.000 gói thuốc lá lậu...

Theo thống kê của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, mỗi năm có khoảng 800 triệu gói thuốc lá nhập lậu vào thị trường Việt Nam, chiếm 20% tổng sản lượng thuốc lá tiêu thụ tại thị trường nội địa, gây thất thu cho Nhà nước khoảng 3.500 tỷ đồng/năm. Từ đầu năm 2010 đến nay, tổng số trường hợp buôn lậu, vận chuyển thuốc lá lậu bị bắt là 10.592 vụ với 7.075.510 gói; số lượng tiêu hủy tính đến thời điểm này là 4.211.819 gói... Trong năm nay, trên cả nước có 8 vụ bị xử lý hình sự về tội buôn bán, vận chuyển thuốc lá nhập lậu tại các tỉnh, TP: Kiên Giang 1 vụ, Hậu Giang 1 vụ, Quảng Trị 1 vụ, Đà Nẵng 1 vụ, Hà Nội 1 vụ, Quảng Ninh 1 vụ, riêng Cần Thơ 2 vụ.